Ustawa z dnia 7 lipca 2023r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. z 2023r. poz. 1429) zakłada przebudowę od 1 stycznia 2024 r. dotychczasowego systemu świadczeń dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów poprzez:
- wprowadzenie do systemu prawnego nowego świadczenia – świadczenia kierowanego do osoby z niepełnosprawnością w wieku od ukończenia 18 r. życia,
- zmiany w warunkach przyznawania funkcjonującego obecnie świadczenia pielęgnacyjnego,
- likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego.
Świadczenie wspierające skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami.
Uprawnieni do świadczenia wspierającego będą osoby z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18 roku życia, które uzyskają decyzją ustalającą poziom potrzeby wsparcia.
Poziom potrzeby wsparcia będzie ustalany w formie decyzji poprzez wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, natomiast przyznawanie i wypłacanie, na podstawie w. w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, świadczenie wspierające będzie, na wniosek osoby z niepełnosprawnościami lub jej przedstawiciela zadaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa o świadczeniu wspierającym wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r, z pewnymi wyjątkami:
- od 1 stycznia 2024r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem wsparcia od 87 do 100 pkt,
- od 1 stycznia 2025r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt,
- od 1 stycznia 2026r. – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 70 do 77 pkt.
Z dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym czyli od 1 stycznia 2024r. zostaje uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Od tej daty zasiłek ten nie będzie mógł być przyznany także po 31 grudnia 2023r. w pewnych przypadkach na zasadzie zachowania praw nabytych.
W związku z wejściem w życie nowego świadczenia wspierającego ulegają zmianie zasady otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego:
- świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą niepełnosprawną w wieku do ukończenia 18 roku życia,
- uchylenie warunku rezygnacji lub niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej – oznacza to, że osoby sprawujące opiekę nie będą musiały rezygnować z aktywności zawodowej aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne,
- uchylenie art. 17 ust. 1a, czyli przepisu, który wskazał kolejność osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego,
- uchylenie art. 17 ust. 1b, czyli przepisu warunkującego przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego od daty powstania niepełnosprawności,
- uchylenie negatywnej przesłanki uniemożliwiającej przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli osoba ma prawo do własnych świadczeń,
- w przypadku gdy opiekun otrzymujący świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie sprawował opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności, to wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest podwyższana o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka – warunkiem jest złożenie wniosku przez opiekuna o podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego,
- świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna nie przysługują opiekunowi w przypadku gdy osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane przez ZUS świadczenie wspierające,
- złożenie przez osobę wymagającą opieki wniosku przyznania świadczenia wspierającego w ZUS będzie skutkować wstrzymaniem wypłaty opiekunowi tej osoby świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna.
Wprowadzając istotne zmiany w warunkach przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego oraz uchylając specjalny zasiłek opiekuńczy, ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza jednocześnie przepisy mające na celu pełną ochronę praw nabytych osób, które nabyły bądź nabędą na starych, obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy tj. do 31 grudnia 2023r. przepisach, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego. Osoby te będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami. Prawo do pobierania tych świadczeń na zasadach dotychczasowych zostało uregulowane w art. 63 ustawy o świadczeniu wspierającym.
